Niebo w czwartym tygodniu lutego 2015 rokuAnimacja pokazuje położenie Księżyca, planet Wenus, Mars i Uran oraz Komety Lovejoya (C/2015 Q2) w czwartym tygodniu lutego 2015 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Animację wykonano w GIMPie (
http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (
http://www.starrynighteducation.com).
Dodał: Ariel Majcher
Źródło: StarryNight
Do końca kalendarzowej zimy został już tylko miesiąc i Słońce w dniu dzisiejszym przekroczy deklinację -10°, co oznacza, że góruje już ponad 13° wyżej, niż podczas przesilenia zimowego, a dzień trwa już ok. 10 godzin i 20 minut. W ostatnich dniach lutego będzie można obserwować wędrówkę zwiększającego swoją fazę Księżyca (I kwadra w środę 25 lutego) od trójki planet Wenus-Mars-Uran do planety Jowisz, zakrywając po drodze m.in. Aldebarana. Coraz bliżej gwiazdozbioru Kasjopei jest słabnąca, ale wciąż dobrze widoczna Kometa Lovejoya (C/2014 Q2), natomiast przed świtem nisko nad południowo-wschodnim widnokręgiem można dostrzec Saturna. Niestety niekorzystne nachylenie ekliptyki sprawi, że Merkury nie będzie z Polski widoczny, mimo tego, że będzie w maksymalnej elongacji zachodniej i to prawie 27°.
Wieczorem, niewiele po zachodzie Słońca bardzo dobrze widoczny jest Księżyc, który każdej kolejnej doby będzie wyraźnie wyżej na niebie i będzie dostępny obserwacjom jeszcze długo po zapadnięciu ciemności. Tego samego nie można niestety powiedzieć o widocznych wieczorem na zachodnim nieboskłonie planetach, czyli Wenus, Marsie i Uranie, które również są początkowo bardzo dobrze widoczne (zwłaszcza dwie pierwsze z nich), ale znikają za widnokręgiem przed godziną 21.Księżyc w tym tygodniu odwiedzi gwiazdozbiory Ryb, Barana, Byka i Bliźniąt, a w niedzielę 1 marca dotrze do gwiazdozbioru Raka, natomiast 3 wspomniane planety świecą na tle konstelacji Ryb, tworząc coraz ciaśniejszy układ.
Mapki animacji pokazują wygląd zachodniego nieba 2 godziny po zachodzie Słońca, gdy planety są już nisko nad horyzontem, dlatego lepiej je obserwować wcześniej, zwłaszcza Wenus, która dobrze prezentuje się na jasnym tle nieba, a gdy robi się czarna noc - kontrast między nią a tłem nieba staje się tak duży, że satysfakcjonujące obserwacje tej planety stają się bardzo trudne, albo wręcz niemożliwe. Godzinę wcześniej Wenus z Marsem znajdują się na wysokości prawie 15°, natomiast Uran - jakieś 10° wyżej. W poniedziałek 23 lutego odległość między Wenus a Marsem nie będzie jeszcze duża, będzie wciąż mniejsza niz 1° - dokładnie 47' - ale do niedzieli 1 marca urośnie ona do 3,5 stopnia. Obie planety zbliżają się do Urana. Wenus robi to znacznie szybciej niż Mars i w niedzielę będzie ją dzieliło od Urana tyle samo, co od Marsa, czyli 3,5 stopnia, a w przyszły tygodniu minie ona siódmą planetę Układu Słonecznego w odległości niecałych 7'! Czerwona Planeta w tym samym czasie będzie oddalona od Urana o 7°, a minie go dopiero na początku drugiej dekady marca.
Warunki obserwacyjne Wenus powoli się poprawiają, natomiast dwie pozostałe planety są widoczne coraz gorzej. Jasność drugiej planety od Słońca zwiększy się do -4 magnitudo, jej tarcza będzie miała średnicę 12" i fazę 86%. Mars świeci blaskiem +1,3 magnitudo a jego tarcza ma średnicę 4" i fazę 98%. Najsłabszy z całej trójki Uran ma jasność +5,9 wielkości gwiazdowej, zaś jego tarcza jest niecałą sekundę kątową mniejsza od tarczy Marsa i ma fazę 100%. Uran nadal jest łatwy do znalezienia przez lornetkę dzięki sąsiedztwu gwiazd δ i ε Ryb, ale trójkąt prostokątny się już zepsuł. Jego odnalezienie dodatkowo ułatwia bliskość bardzo jasnej Wenus.
Gdy Wenus z Marsem i Uranem zajmują pozycję niecałych 20° nad zachodnim widnokręgiem, Księżyc znajduje się zdecydowanie wyżej od nich. W poniedziałek 23 lutego o tej samej porze będzie świecił na wysokości ponad 40° nad widnokręgiem. Taką samą wysokość Księżyc będzie miał w niedzielę 1 marca, ale wtedy będzie jeszcze przed górowaniem. W poniedziałek wieczorem tarcza naturalnego satelity Ziemi będzie oświetlona w 29%, a mniej więcej 12° na północ od niej będą się znajdowały jasne gwiazdy Barana: Hamal, Scheratan i Mesarthim (ta ostatnia nie jest podpisana na mapce). Jednocześnie Księżyc będzie się znajdował 25° na północny wschód od Urana i 35° w tym samym kierunku od pary planet Wenus-Mars.
3 kolejne wieczory Księżyc spędzi w odwiedzinach u Byka. We wtorek 24 lutego Srebrny Glob będzie miał fazę 39% i będzie się znajdował niecałe 11° na południowy zachód od Plejad i 17° na zachód od Aldebarana i Hiad. Dobę później jego faza urośnie do 50% (I kwadra przypada dokładnie o godz. 18:14), a będzie on wędrował na tle Hiad i zakryje kilka jasnych gwiazd tej gromady, które jednak z Polski nie będą widoczne. Ale za to z części obszaru naszego kraju będzie można obserwować zakrycie Aldebarana przez Księżyc! Niestety zjawisko zacznie się tuż przed zachodem Srebrnego Globu i jeśli będzie widoczne, to bardzo nisko nad widnokręgiem. Łódź i Warszawa znajdą się na samej granicy widoczności zakrycia i w tych miejscowościach zjawisko zacznie się praktycznie w momencie zachodu Księżyca, natomiast na Pomorzu, szczególnie na Pomorzu Zachodnim Aldebaran zniknie za tarczą Księżyca, gdy oba ciała niebiańskie będą na wysokości ok. 4°. Polska będzie się znajdowała na południowej granicy zakrycia, stąd, jeśli w ogóle do niego dojdzie, będzie to zakrycie bardzo płytkie, albo brzegówka.
Ostatnie 2 dni tego tygodnia Księżyc spędzi na pograniczu gwiazdozbiorów Oriona i Bliźniąt oraz w Bliźniętach, niedaleko Alheny, czyli trzeciej co do jasności gwiazdy tej konstelacji. W piątek 27 lutego o godzinie podanej na mapce jego faza Urośnie już do 70% i będzie się on znajdował na tle gwiazdozbioru Oriona, jakieś 6,5 stopnia na zachód od Alheny. Dobę później faza naturalnego satelity Ziemi zwiększy się do 79%, przesunie się on kilkanaście stopni na wschód i będzie świecił mniej więcej 6° na wschód od tej gwiazdy.
W niedzielny wieczór Księżyc wciąż będzie bawił na tle gwiazdozbioru Bliźniąt, a jego tarcza będzie oświetlona w 86%. Tej nocy Księżyc będzie zajmował pozycję prawie dokładnie w połowie drogi między Procjonem z Małego Psa, a Polluksem z Bliźniąt. Od Procjona będzie go dzieliło prawie 11°, zaś od Polluksa - 2 stopnie więcej.
Wysoko nad planetami i nad Księżycem, na pograniczu gwiazdozbiorów Perseusza i Kasjopei przebywa Kometa Lovejoya (C/2014 Q2). Kometa cały czas oddala się od Ziemi oraz od Słońca i jednocześnie od ekliptyki. W tym tygodniu będzie ona ponad 40° nad płaszczyzną ziemskie orbity, niedaleko mgławicy planetarnej M76. Początkowo będzie to 1,5 stopnia, ale pod koniec tygodnia odległość między tymi ciałami niebiańskimi zwiększy się do 4°. Ma to odbicie w ruchu i jasności komety: w trakcie tygodnia kometa przesuwa się jedynie o 2,5 stopnia, a jej jasność jest oceniana na jakieś 6,5 magnitudo. Są też zalety tej sytuacji: kometa porusza się powoli, zatem dłużej ją można naświetlać prowadząc aparat za gwiazdami bez widocznego ruchu komety.
Mapka pokazuje położenie Jowisza i Księżyca w czwartym tygodniu lutego 2015 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Mapkę wykonano w GIMPie (
http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (
http://www.starrynighteducation.com).
Dodał: Ariel Majcher
Źródło: StarryNight
O tej samej porze, co 3 planety widoczna jest również czwarta - planeta Jowisz, ale po przeciwnej stronie nieba. Od opozycji Jowisza minęły trzy tygodnie, a to powoduje, że w momencie zachodu Słońca planeta jest już na wysokości ponad 20° nad wschodnim widnokręgiem, a zachodzi pół godziny przed pojawienie się Słońca. Jowisz nadal jest jasny, świeci blaskiem -2,5 magnitudo, a jego tarcza ma średnicę 45". Jowisz porusza się ruchem wstecznym i do końca tego tygodnia oddali się od Regulusa na odległość już ponad 15°.
Jak zawsze sporo się będzie działo w układzie księżyców galileuszowych Jowisza, szczególnie w nocy z 23 na 24 lutego, gdy m.in. Ganimedes zakryje i zaćmi 2 inne księżyce oraz w nocy z 26 na 27 lutego, gdy najpierw będzie można obserwować 2 cienie i wędrówkę Io przed tarczą Jowisza, następnie zakrycie i zaćmienie Europy przez Kallisto oraz Io, jeszcze później zaćmienie Io przez Kallisto, a jeszcze później - zakrycie i zaćmienie Ganimedesa przez Kallisto oraz Io. Szczegóły w poniższej liście (na podstawie stron amerykańskiego czasopisma Sky and Telescope oraz francuskiego instytutu IMCCE):
• 23 lutego, godz. 16:58 - zakrycie Europy przez Ganimedesa, 64" na wschód od tarczy Jowisza (początek),
• 23 lutego, godz. 17:03 - zakrycie Europy przez Ganimedesa (koniec),
• 23 lutego, godz. 18:09 - zaćmienie Europy przez Ganimedesa (początek),
• 23 lutego, godz. 18:16 - zaćmienie Europy przez Ganimedesa (koniec),
• 23 lutego, godz. 20:22 - wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 23 lutego, godz. 22:04 - wejście cienia Ganimedesa na tarczę Jowisza,
• 24 lutego, godz. 0:00 - zejście Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 24 lutego, godz. 1:44 - zejście cienia Ganimedesa z tarczy Jowisza,
• 24 lutego, godz. 2:42 - zakrycie Io przez Ganimedesa, 55" na zachód od tarczy Jowisza (początek),
• 24 lutego, godz. 2:47 - zakrycie Io przez Ganimedesa (koniec),
• 24 lutego, godz. 3:37 - zaćmienie Io przez Ganimedesa (początek),
• 24 lutego, godz. 3:44 - zaćmienie Io przez Ganimedesa (koniec),
• 24 lutego, godz. 4:32 - Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 25 lutego, godz. 1:42 - wejście Io na tarczę Jowisza,
• 25 lutego, godz. 2:08 - wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 25 lutego, godz. 4:00 - zejście Io z tarczy Jowisza,
• 25 lutego, godz. 4:26 - zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 25 lutego, godz. 6:18 - wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 25 lutego, godz. 22:58 - Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 26 lutego, godz. 1:46 - wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 26 lutego, godz. 4:55 - minięcie się Io i Kallisto w odległości 3" 85" na wschód od tarczy Jowisza,
• 26 lutego, godz. 17:16 - od zmierzchu cień Kallisto na tarczy Jowisza (między środkiema wschodnim brzegiem tarczy),
• 26 lutego, godz. 20:08 - wejście Io na tarczę Jowisza,
• 26 lutego, godz. 20:38 - wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 26 lutego, godz. 21:00 - zejście cienia Kallisto z tarczy Jowisza,
• 26 lutego, godz. 21:25 - zakrycie Europy przez Kallisto, 68" na zachód od tarczy Jowisza (początek),
• 26 lutego, godz. 21:30 - zakrycie Europy przez Kallisto (koniec),
• 26 lutego, godz. 22:26 - zejście Io z tarczy Jowisza,
• 26 lutego, godz. 22:56 - zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 26 lutego, godz. 23:20 - zakrycie Europy przez Io, 17" na zachód od brzegu tarczy Jowisza (początek),
• 26 lutego, godz. 23:22 - zakrycie Europy przez Io (koniec),
• 26 lutego, godz. 23:43 - zaćmienie Europy przez Kallisto (początek),
• 26 lutego, godz. 23:52 - zaćmienie Europy przez Kallisto (koniec),
• 27 lutego, godz. 0:01 - zaćmienie Europy przez Io (początek),
• 27 lutego, godz. 0:05 - zaćmienie Europy przez Io (koniec),
• 27 lutego, godz. 0:32 - Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 27 lutego, godz. 0:40 - zaćmienie Io przez Kallisto (początek),
• 27 lutego, godz. 0:51 - zaćmienie Io przez Kallisto (koniec),
• 27 lutego, godz. 2:24 - minięcie się Ganimedesa i Kallisto w odległości 1,5" 114" na zachód od tarczy Jowisza (Starry Night pokazuje, że brzegi tarcz księżyców zajdą na siebie, ale wg IMCCE tak nie będzie),
• 27 lutego, godz. 3:16 - zakrycie Ganimedesa przez Io, 103" na zachód od tarczy Jowisza (początek),
• 27 lutego, godz. 3:23 - zakrycie Ganimedesa przez Io (koniec),
• 27 lutego, godz. 4:24 - wyjście Europy z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 27 lutego, godz. 4:31 - zaćmienie Ganimedesa przez Io (początek),
• 27 lutego, godz. 4:40 - zaćmienie Ganimedesa przez Io (koniec),
• 27 lutego, godz. 5:27 - zaćmienie Ganimedesa przez Kallisto (początek),
• 27 lutego, godz. 5:38 - zaćmienie Ganimedesa przez Kallisto (koniec),
• 27 lutego, godz. 17:24 - Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 27 lutego, godz. 20:14 - wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
• 28 lutego, godz. 6:33 - zaćmienie Ganimedesa przez Europę (początek),
• 28 lutego, godz. 6:35 - zaćmienie Ganimedesa przez Europę (koniec),
• 28 lutego, godz. 17:20 - od zmierzchu cień Io na tarczy Jowisza (tuż przy zachodnim brzegiem tarczy),
• 28 lutego, godz. 17:24 - zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 28 lutego, godz. 19:26 - wejście Europy na tarczę Jowisza,
• 28 lutego, godz. 20:30 - wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 28 lutego, godz. 22:20 - zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 28 lutego, godz. 23:26 - zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 1 marca, godz. 5:09 - zakrycie Io przez Europę, 120" na zachód od tarczy Jowisza (początek),
• 1 marca, godz. 5:15 - zakrycie Io przez Europę (koniec),
• 1 marca, godz. 6:01 - zaćmienie Io przez Europę (początek),
• 1 marca, godz. 6:08 - zaćmienie Io przez Europę (koniec).
Mapka pokazuje położenie Księżyca w czwartym tygodniu lutego 2015 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).
Mapkę wykonano w GIMPie (
http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (
http://www.starrynighteducation.com).
Dodał: Ariel Majcher
Źródło: StarryNight
W drugiej części nocy nad horyzontem pojawia się Saturn. Planeta z pierścieniami czyni to już przed godziną 2:00. W tym tygodniu Saturn minie w odległości mniejszej niż 0,5 stopnia gwiazdę 4 wielkości ν Scorpii (na mapce to ta niepodpisana gwiazda tuż pod Saturnem). O godzinie podanej na mapce planeta wznosi się na wysokość mniej więcej 17° nad widnokrąg. Tarcza Saturna ma średnicę 17", a świeci z jasnością 0,5 magnitudo. Maksymalna elongacja Tytana (tym razem zachodnia) przypada w tym tygodniu w środę 25 lutego.
Dodał: Ariel Majcher
http://news.astronet.pl/7570