W poniedziałek 28 września, dojdzie do całkowitego zaćmienia Księżyca. Do zjawiska tego typu dochodzi wówczas, gdy Księżyc znajdzie się dokładnie po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce i „trafi” na stożek ziemskiego cienia. Taka sytuacja może przydarzyć się jedynie pod warunkiem, że podczas pełni Księżyc znajduje się w pobliżu węzła swojej okołoziemskiej orbity, czyli jednego z dwóch punktów przecięcia pozornej drogi Księżyca na tle gwiazd z pozorną drogą Słońca, czyli ekliptyką. Zaćmienie Księżyca, trwające nawet kilka godzin, jest doskonale znane miłośnikom astronomii. Choć nie tak widowiskowe jak zaćmienie Słońca, również jest bardzo atrakcyjnym zjawiskiem, które może oglądać każdy – jego obserwacja nie wymaga absolutnie żadnego sprzętu optycznego, choć jego posiadanie może wzbogacić obserwacje lub umożliwić dokumentowanie zjawiska.
Zaćmienie będzie w całości widoczne na terenie Ameryki Południowej, we wschodniej części Ameryki Północnej oraz zachodniej części Europy i Afryki.
W Polsce obserwujemy prawie całe zjawisko, bez końcowej fazy półcieniowej, która przebiegnie już po zachodzie Księżyca.
Przebieg zjawiska
O ile w nocy z niedzieli na poniedziałek 27/28 września dopisze pogoda, będziemy mogli obserwować przebieg prawie całego zaćmienia, bez końcowej fazy półcieniowej. Zjawisko rozpocznie się po północy w poniedziałek o godzinie 2:12, na tle gwiazdozbioru Ryb, niezbyt wyraźnym zaćmieniem półcieniowym. W tym momencie Księżyc w całej Polsce będzie znajdować się już ponad 30° nad horyzontem.
Zagłębiając się coraz bardziej w półcień Ziemi, o 03:07 Księżyc dotrze do ziemskiego cienia, rozpoczynając zaćmienie częściowe. Od tej chwili coraz wyraźniej widać będzie jak księżycowa tarcza pogrąża się w cieniu. Zaćmienie całkowite, które rozpocznie się o 4:11 potrwa 1 godzinę i 12 minut, osiągając o godzinie 4:47 maksymalną fazę: 1,28.
O godzinie 5:23, tarcza Księżyca znajdzie się ponownie na krawędzi cienia Ziemi, kończąc tym zaćmienie całkowite. Do godziny 6:27 trwać będzie znów zaćmienie częściowe, podczas którego Księżyc stopniowo będzie wychodził z cienia. Gdy go opuści, będzie już tylko zaćmienie półcieniowe, którego nie będziemy mogli już oglądać, ponieważ o 6:45 Księżyc zajdzie, a po przeciwległej stronie wzejdzie Słońce, rozpoczynając poniedziałkowy dzień. Zaćmienie półcieniowe zakończy się o godz. 7:22.
Kompletne zaćmienie, w fazie półcieniowej, częściowej i całkowitej, potrwa 5 godzin, 11 minut. Faza częściowa z całkowitą – 3 godziny, 39 minut i 19 sekund.
Cień Ziemi w dniu zaćmienia będzie miał średnicę kątową 1,5°, prawie dwa razy większy będzie półcień: 2,6°. Warto też wspomnieć o samych rozmiarach kątowych tarczy Księżyca, którego średnica wyniesie z naszego punktu widzenia 33,809’.
Superpełnia
Wiąże się to kolejnym ciekawym wydarzeniem jakim jest SUPERPEŁNIA. Do tej specyficznej konfiguracji dochodzi wtedy, kiedy to przy okazji pełni następuje perygeum Księżyca, czyli odległość pomiędzy Księżycem a Ziemią jest minimalna.
Wyjątkowo się składa, że moment perygeum (godz. 3:46) i pełni (godz. 4:41) są odległe od siebie o zaledwie 55 minut. Dzięki temu zbliżając się pełnia, będzie wyjątkowo efektowa po względem rozmiarów kątowych. Dodatkowo dochodzi jeszcze do tego zaćmienie, które ją uatrakcyjni.
Warto pamiętać, że perygeum i pełnia, mogą rozmijać się nawet o 14-15 dni i połączenie tych dwóch konfiguracji w jednym miej więcej czasu daje zjawisko superpełni.
Na kolejną poczekamy do 14 listopada 2016 roku, kiedy to pełnia będzie miała miejsce o godz. 14:52, perygeum, trochę wcześniej o godz. 12:21. Rzecz jasna, nie jak widać do połączenia tych konfiguracji dochodzi w dzień i nie jest związane z zaćmieniem.
Efemeryda
28 września 2015 – 01:11:47 – P1 (wejście w półcień Ziemi – początek zaćmienia półcieniowego)
28 września 2015 – 03:07:11 – U1 (wejście w cień Ziemi – początek zaćmienia częściowego)
28 września 2015 – 04:11:10 – U2 (początek zaćmienia całkowitego)
28 września 2015 – 04:47:07 – MAX (faza maksymalna zaćmienia)
28 września 2015 – 05:23:05 – U3 (koniec zaćmienia całkowitego)
28 września 2015 – 06:27:03 – U4 (wyjście z cienia Ziemi – koniec zaćmienia częściowego)
28 września 2015 – 07:22:27 – P4 (wyjście z półcienia Ziemi – koniec zaćmienia półcieniowego) / po zachodzie Księżyca i po wschodzie Słońca
Saros 137
Już w starożytności astronomowie zauważyli, że zaćmienia Słońca i Księżyca powtarzają się z dość dużą cyklicznością. Okres ten, bezpośrednio związany z miesiącem synodycznym, smoczym, animalistycznym oraz rokiem smoczym, wynosi 6585,33 doby i nosi nazwę okresu saros.
Zbliżające się zaćmienie będzie 26. zaćmieniem z serii 78 zaćmień 137. okresu saros, który rozpoczął się zaćmieniem 17 grudnia 1564 roku, a zakończy zaćmieniem 20 kwietnia 2953 roku. W trwającym ponad 1388 lat 137. okresie saros wystąpią 78 zaćmienia Księżyca.
W ciągu 50 wieków, w latach –1999 do 3000 (2000 BCE do 3000 CE) przypada 12186 zaćmień Księżyca w tym 4468 (36,7%) półcieniowych, 4213 (34,6%) częściowych oraz 3505 (28,8%) całkowitych. Co oczywiste, najrzadsze z nich są zaćmienia całkowite, wymagające by Księżyc znalazł się w pobliżu centrum stożka cienia Ziemi – z takim właśnie typem zaćmienia będziemy mieli do czynienia nocą po północy 27/28 września.
Kolejne zaćmienia Księżyca w Polsce do końca 2019 roku
16 września 2016 - półcieniowe zaćmienie Księżyca (-0,058) – widoczne w całości
11 lutego 2017 - półcieniowe zaćmienie Księżyca (-0,030) – widoczne w całości
7 sierpnia 2017 - częściowe zaćmienie Księżyca (0,252) – widoczne przy wschodzie Księżyca
31 stycznia 2018 - całkowite zaćmienie Księżyca (1,321) – widoczne przy wschodzie Księżyca
27 lutego 2018 - całkowite zaćmienie Księżyca (1,614) – widoczne przy wschodzie Księżyca
21 stycznia 2019 - całkowite zaćmienie Księżyca (1,201) – widoczne przy zachodzie Księżyca
16 lipca 2019 - częściowe zaćmienie Księżyca (0,658) – widoczne w całości
Wszystkie momenty zjawisk podano w aktualnie obowiązującym czasie letnim
| Załączniki: |
|
zacmienie.jpg [ 315.29 KiB | Przeglądane 9923 razy ] |
